تنش کم‌آبی یکی از مهمترین تنش‌‌های غیر زیستی است که رشد و نمو گیاهان زینتی را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد. یکی ازراهکارهای مدیریت رطوبت خاک و تحمل گل‌‌ها به تنش کم‌آبی، استفاده از فناوری نانو است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات کاربرد نانولولههای کربنی عامل‌دار بر تغییرات فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل سوسن تحت شرایط مختلف آبیاری انجام گرفت. برای این منظور، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام در سال 1399 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (50 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و نانولولههای کربنی عامل‌دار شده با پلی‌وینیل پیرولیدون در سه سطح (صفر، 15 و 30 میلیگرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان پایداری غشاء سلولی (9/59 درصد) با کاربرد 30 میلیگرم بر لیتر نانو لولههای کربنی تحت شرایط آبیاری مطلوب به‌دست آمد که نسبت به شرایط بدون کاربرد نانو لولههای کربنی، افزایش 14 درصدی داشت. بیشترین مقدار رطوبت نسبی برگ (48/73 درصد) با کاربرد 30 میلیگرم بر لیتر نانو لولههای کربنی و کمترین مقدار رطوبت نسبی برگ (62/64 درصد) در تیمار بدون کاربرد نانو لولههای کربنی، به دست آمد. کاربرد نانو لولههای کربنی موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی گل لیلیوم تحت شرایط تنش و عدم تنش کم‌آبی شد. بیشترین تعداد غنچه گل لیلیوم (7 غنچه) در تیمار نانولولههای کربنی عامل‌دار با غلظت 30 میلیگرم بر لیتر تحت شرایط تنش کم‌آبی و کمترین تعداد غنچه گل لیلیوم (5 غنچه) در آبیاری مطلوب به‌دست آمد. تنش کم‌آبی موجب افزایش تعداد پیازچه به‌میزان 7/55 درصد در مقایسه با شرایط آبیاری مطلوب گردید. از طرفی با افزایش غلظت نانو لولههای کربنی به 30 میلیگرم بر لیتر تعداد پیازچه‌‌های گل سوسن به‌میزان 2/2 برابر افزایش یافت. همچنین با کاربرد 15 و 30 میلیگرم نانو لولههای کربنی تعداد ریشه به‌ترتیب 8/22 و 3/25 درصد در مقایسه با شاهد، افزایش یافت. بیشترین ماندگاری گل روی شاخه گل سوسن (13 روز) با کاربرد 30 میلیگرم بر لیتر نانو لولههای کربنی تحت شرایط آبیاری مطلوب و کمترین ماندگاری گل روی شاخه گل سوسن (6 روز) با عدم کاربرد نانو لولههای کربن تحت شرایط تنش کم‌آبی مشاهده شد. به‌طور کلی، آبیاری با نانو لولههای کربنی عامل‌دار (30 میلی گرم بر لیتر) مناسب‌ترین راهکار برای بهبود شاخص‌های فیزیولوژیک، تعداد غنچه، پیازچه، ریشه و ماندگاری گل سوسن تحت شرایط تنش کم‌آبی است و یک روش قابل اجرا برای حفظ کیفیت شاخساره گل سوسن است.
chameh T, Roein Z. Effects of nanocomposites on phenological, morphological and physiological traits of Lily (Lilium LA Hybrid Fangio) under deficit irrigation conditions. FOP 2025; 10 (1) :49-70 URL: http://flowerjournal.ir/article-1-330-fa.html
چامه طاهره، روئین زینب. اثرات نانوکمپوزیت بر ویژگی‌های فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل سوسن (Lilium LA Hybrid Fangio) در شرایط کم آبیاری. گل و گیاهان زینتی. 1404; 10 (1) :49-70
