این تحقیق به بررسی تأثیر تنش خشکی بر پارامترهای رشدی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی چهار رقم گل اطلسی(Petuniasp.): 1. گل اطلسی ایرانی (P1)،2. گل اطلسی هیبرید Supercascade White (P2)، گل اطلسی هیبرید Grandiflora Frost Blue (P3) و 4.گل اطلسی هیبرید Grandiflora Crimson Star (P4) تحت شرایط مختلف کم‌آبی (90%، 60% و 30% ظرفیت زراعی) پرداخت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی به‌طور معنی‌داری بر وزن تر و خشک ساقه و ریشه تأثیر گذاشت. با افزایش شدت تنش خشکی، وزن تر و خشک ساقه و ریشه در تمامی ارقام کاهش یافت. ارقام P4 و P3 بیشترین کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی (به ترتیب 8/58 و 49 درصد کاهش وزن تر و 5/48 و 7/44 درصد کاهش وزن خشک) و ریشه (به ترتیب 1/45 و 5/35 درصد کاهش وزن تر و 3/51 و 6/47 درصد کاهش وزن خشک) را در شرایط تنش شدید نشان دادند، در حالی که رقم P1 بالاترین وزن خشک اندام هوایی و ریشه را در شرایط تنش شدید ثبت کرد. ارتفاع ساقه و تعداد شاخه‌های جانبی نیز تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفتند. ارقام P1 و P2 در شرایط تنش شدید کاهش قابل توجهی در ارتفاع ساقه (به ترتیب 4/40 و 3/43 درصد) نشان دادند. همچنین تعداد شاخه‌های جانبی در رقم P1 و P3 تا تنش متوسط افزایش یافت (4/24 و 9/42 درصد)، اما در تنش شدید به‌طور قابل توجهی کاهش یافت. در این تحقیق، تنش کم‌آبی به‌طور معنی‌دار قطر ریشه رقم P3 را کاهش داد (48 درصد). تنش آبی شدید (30% ظرفیت زراعی) به طور قابل توجهی قطر گل را در تمام چهار رقم کاهش داد، به‌طوری‌که کاهش قطر گل مربوط به رقم P4، 97/22درصد بود. همچنین، در شرایط تنش شدید آبی، تعداد گل در همه ارقام کاهش یافت و رقم P1 بیشترین تعداد گل را در تیمار 90% ظرفیت زراعی تولید کرد که تنش شدید سبب کاهش 3/72 درصدی تعداد گل در این رقم شد. نشت الکترولیت و محتوای نسبی آب برگ تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفت. نشت الکترولیت در شرایط تنش شدید (30% ظرفیت زراعی) افزایش یافت و رقم P4 بیشترین نشت الکترولیت (1/36 درصد) را نشان داد. محتوای نسبی آب برگ در شرایط خشکی کاهش یافت و رقم P4 بیشترین کاهش (4/24 درصد) را در این ویژگی داشت. محتوای پرولین در رقم P1 بیشترین مقدار (24/2 میکرومول بر گرم وزن تر) را در شرایط تنش شدید نشان داد. غلظت کربوهیدرات کل در ارقام P1 و P2 تحت تنش شدید افزایش (به ترتیب 6/21 و 5/19 درصد) یافت. رنگدانه‌های فتوسنتزی نیز تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفتند. محتوای کلروفیل a و b در شرایط کم‌آبی کاهش یافت و رقم P4 کمترین مقدار کلروفیل b (53/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه برگ) را در شرایط تنش شدید نشان داد. فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی شامل SOD،CAT و POD به‌طور متفاوتی در پاسخ به تنش خشکی تغییر کرد. فعالیت SOD در ارقام P1،P2 و P3 تحت تنش متوسط افزایش یافت (به ترتیب 45/34، 5/52 و 9/24 درصد)، اما در تنش شدید تغییرات معنی‌داری نداشت. فعالیت CAT در رقم P1 افزایش (5/29 درصد) یافت، در حالی که در سه رقم دیگر کاهش یافت. فعالیت POD در رقم P1 در شرایط بدون تنش بالاترین مقدار (65/5 واحد بر گرم وزن تازه) را داشت و تحت تنش خشکی نیز افزایش (6/9 درصد) یافت. همبستگی‌های پیرسون نشان داد که محتوای پرولین و کربوهیدرات کل با فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی همبستگی مثبت دارند و کلروفیل a و b ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. به‌طورکلی رقم P1 با بالاترین تحمل به کم‌آبی شناخته شد و ارقام P2 و P4 به‌ترتیب در رده‌های بعدی از نظر تحمل به خشکی قرار گرفتند.
Cheheltanan L, Tehranifar A, shoor M, Nemati H. Physiological and biochemical responses of four petunia cultivars under different levels of drought stress. FOP 2024; 9 (2) :337-358 URL: http://flowerjournal.ir/article-1-321-fa.html
چهل تنان لیلا، تهرانی فر علی، شور محمود، نعمتی حسین، خسروی سعید. واکنش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار رقم گل اطلسی تحت سطوح مختلف تنش کم آبی. گل و گیاهان زینتی. 1403; 9 (2) :337-358
