سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii)،از گونه‌های گیاهی بومی و کمیاب ایران است که در بلندیهای شمالی البرز پراکنش دارد. در پژوهش حاضر، امکان تلاقی سوسن چلچراغ با برخی سوسن‌های تجاری بررسی شد. ابتدا وضعیت سیتوژنتیک سوسن چلچراغ با تعدادی از رقم‌های تجاری مقایسه شد. سپس امکان تلاقی دوجانبه سوسن چلچراغ با شماری از ارقام تجاری سوسن ارزیابی شد. همچنین، امکان کشت تخمک در والدهای مادری رقم‌های Brindisi و Paradero در تلاقی با گرده سوسن چلچراغ، در زما‌ن‌های 10، 20 و 30 روز پس از گرده افشانی در محیط کشت MS (Murashige and Skoog, 1962) حاوی 0، 0.1 و 2.0 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید (NAA)، برای چیرگی بر موانع پس از لقاح مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد اگرچه سوسن چلچراغ به‌عنوان یک گیاه دوگان (دیپلوئید) دارای مادگی و گرده فعال است و توانایی باروری بالایی دارد، اما در تلاقی سوسن چلچراغ به‌عنوان والد مادری با ارقام تجاری، تمامی مادگی‌ها ریزش کرده و از بین رفتند. همچنین در تلاقی سوسن چلچراغ به‌عنوان والد پدری، در سه رقم Companion،Fangio و Arvandrud به‌عنوان والد مادری، هیچ میوه‌ای تشکیل نشد. در بقیه ارقام مورد بررسی نیز، میوه‌های تشکیل‌شده به‌تدریج از بین رفته و تا هفته هشتم هیچ میوه‌ای باقی نماند. یافته‌های کشت تخمک رقم‌های Brindisi در تلاقی با گرده سوسن چلچراغ، نشان داد که زمان جداسازی و غلظت NAA به‌طور معنی‌داری بر زنده‌مانی و بزرگ شدن تخمک مؤثر است. در رقم Brindisi، در زمان جداسازی 30 روز پس از گرده افشانی و تیمار 1/0 میلی گرم در لیتر NAA، تنژگی تخمک مشاهده شد. در کل، به نظر می‌رسد امکان تلاقی سوسن چلچراغ به‌عنوان والد گرده دهنده با برخی از ارقام تجاری با در نظر گرفتن و برطرف کردن موانع پیش از لقاح و همچنین موانع پس از لقاح با استفاده از محیط کشت‌های بهینه، وجود دارد.
